Winston đang nằm trên một thứ giường bố,
khác cái là anh nằm cao trên đất hơn và anh bị
buộc sao đó nên không cựa quậy được.
Ánh đèn tuồng như sáng hơn thường đổ
vào mặt anh. O'Brien đứng cạnh anh, nh́n xuống
anh chằm chặp. Bên kia ông ta đứng một người
mặc áo khoác trắng, tay cầm ống tiêm.
Mặc dầu mắt
anh đă mở hẳn, anh chỉ nhận ra xung quanh
một cách tuần tự. Anh có cảm tưởng ḿnh bơi
lên căn pḥng này từ một thế giới khác
hẳn, một thủy giới từ tít dưới. Anh
nằm như thế này từ bao lâu, anh chẳng biết
nữa. Từ khi bị bắt anh không được
thấy đêm tối hay ánh sáng ban ngày. Vả lại, trí
nhớ của anh không được liên tục. Có
nhiều lúc, ư thức, dù là loại ư thức hiện
hữu trong giấc ngủ, phụt tắt rồi nẩy
trở lại sau một quăng thời gian trống. Nhưng
quăng thời gian đó là ngày, tuần hay chỉ là giây,
không có cách nào biết được.
Ác mộng đă bát
đầu với cú đầu tiên trên khủyu tay ấy.
Sau này anh hiểu rằng tất cả những ǵ xảy
ra hồi đó chỉ là một cuộc tra hỏi sơ
bộ, thành nếp, mà hầu hết tù nhân phải
trải qua. Có một loạt dài tội trạng -- tội
gián điệp, tội phá hoại, đại loại như
vậy -- hiển nhiên ai ai cũng phải thú nhận.
Sự thú tội là một thủ tục, tuy sự tra
tấn là một thực tế. Anh bị đánh đập
bao nhiêu lần, những cuộc đánh đập kéo dài
bao lâu, anh không nhớ được. Luôn luôn có năm sáu
tên bận y phục đen đồng thời hành hạ
anh. Khi th́ quả đấm, khi th́ dùi cui, khi th́ giây thép,
khi th́ giầy ống. Có những lúc anh lăn trên sàn, không
biết xấu hổ là ǵ giống như con vật,
uốn người hết về bên này đến về
bên kia trong một cố gắng tuyệt vọng vô
tận ḥng tránh cú đá ; nhưng anh chỉ gợi thêm càng
nhiều cú đá hơn, trên xương sườn, trên
bụng, trên khủyu tay, trên cẳng, trên bẹn, trên tinh
hoàn, trên xương cụt. Có những lúc cuộc tra
tấn kéo dài hoài cho tới khi sự xấu xa ác
nghiệt không thể tha thứ được đối
với anh không phải là sự lính canh tiếp tục
đánh anh, mà là sự anh không thể ép ḿnh ngất
đi được. Nhiều khi cân năo anh bỏ rơi
anh đến mức anh vội hét xin tha trước khi
sự đánh đập bắt đầu, lại khi
chỉ cần cảnh tượng một quả đấm
rụt lại lấy đà cũng đủ khiến anh
thú nhận một tràng tội trạng thật sự cũng
như tưởng tượng. Nhiều khi khác anh khởi
sự với quyết tâm không thú nhận ǵ, mỗi
lời của anh phải được cưỡng rút
khỏi anh giữa cơn đau hổn hển, lại có
khi anh yếu ớt cố kiếm một thỏa hiệp,
bụng bảo dạ : "Ḿnh sẽ thú tội, nhưng
chưa thú vội. Ḿnh phải cầm cự cho tới khi
không chịu đựng nổi cơn đau nữa. Ba cú
đá thêm, hai cú đá thêm, bấy giờ ḿnh mới khai
những điều chúng muốn." Thỉnh thoảng
anh bị đánh tới độ đứng không
vững, rồi bị ném như cái bị khoai trên sàn
đá một căn xà lim để anh lấy lại
sức trong vài tiếng, xong bị lôi ra đánh đập
trở lại. Cũng có những kỳ b́nh phục dài
hạn hơn. Anh nhớ đến đó một cách mơ
hồ, v́ thời kỳ đó anh vốn li b́ hay tê mê. Anh
hồi tưởng một xà lim có giường phản
hay một thứ ván từ tường nhú ra, có một
chậu thiếc, với những bữa cơm có canh nóng
và bánh ḿ, thỉnh thoảng lại có cà phê. Anh nhớ
một viên phó cạo càu nhàu tới cạo nhẵn
cằm anh và cắt tóc anh, và nhớ nhiều người
đáng ghét, coi vẻ bận rộn, khoác áo trắng,
cầm mạch anh, vỗ phản xạ anh, vạch mí
mắt anh, đưa ngón tay cứng chạy khắp ḿnh
anh xem anh có găy xương sống không, và tiêm vào cánh tay
anh cho anh ngủ.
Những trận đ̣n
ít dần và đặc biệt trở thành một điều
hăm dọa, một tṛ khủng khiếp sẽ bắt
lại anh bất cứ lúc nào nếu câu trả lời
của anh không vừa ư. Bây giờ những kẻ tra
khảo anh không phải là quân vô loại bận y phục
đen mà là những nhà trí thức của Đảng,
những người nhỏ vóc tṛn trĩnh có cử
chỉ nhanh nhẹn, đeo kính lóng lánh, thay phiên quanh anh hàng
thời kỳ dài kéo một mạch tới mười hay
mười hai tiếng -- theo anh nghĩ, tuy anh không chắc.
Những viên hỏi cung khác này chăm cho anh thường
trực đau nhẹ, nhưng họ không tin cậy
nhiều vào sự đau đớn. Họ tát anh, béo tai
anh, dứt tóc anh, bắt anh đứng một chân, không
cho phép anh đi tiểu, chiếu đèn sáng chói vào
mặt anh cho tới khi mắt anh tuôn nước ; nhưng
mục đích của những phiền nhiễu đó
chỉ là hạ nhục anh và hủy diệt khả năng
phản biện và lư luận của anh. Khí giới
thực của họ là sự chất vấn không thương
kéo đi kéo lại hoài hoài, hết giờ này sang giờ
khác, làm anh vấp váp, đặt anh vào bẫy, xuyên
tạc mọi điều anh nói, mỗi bước
thuyết anh phải nhận ḿnh nói dối hay mâu thuẫn,
cho tới lúc anh phát khóc v́ tủi hổ cũng như v́
mệt mỏi thần kinh. Có khi trong một kỳ hỏi
cung, anh khóc đến nửa tá lần. Thông thường
họ lớn tiếng thóa mạ anh, hễ anh chần
chừ là họ hăm dọa giao anh trở lại cho lính
canh ; nhưng thỉnh thoảng họ đổi giọng,
gọi anh là đồng chí, lấy danh nghĩa Anh Xă và Bác
kêu gọi anh, buồn rầu hỏi anh liệu ngay giờ
anh c̣n đủ ḷng trung với Đảng để mong
ước tháo gỡ điều ác anh làm nên không. Khi
thần kinh anh ră rời sau nhiều tiếng tra khảo,
ngay lời kêu gọi đó cũng khiến anh khóc rên lên
được. Tận cùng những tiếng mắng
mỏ làm anh suy nhược hoàn toàn hơn giầy ống
và quả đấm của lính canh. Anh biến thành duy
một cái miệng để nói, một bàn tay để
kư, bất cứ điều ǵ đ̣i hỏi nơi anh.
Điều độc nhất anh quan tâm đến là t́m
hiểu họ muốn anh thú nhận ǵ, và thú nhận
nhanh chuyện đó, trước khi tṛ sỉ nhục
bắt đầu trở lại. Anh xưng tội ám sát
một số Đảng viên lỗi lạc, phân phát
truyền đơn phản loạn, lạm tiêu công
quỹ, bán chác bí mật quân sự, phá hoại đủ
loại. Anh khai anh là gián điệp tay sai cho chính
quyền Đông Á tận từ 1968. Anh thú anh là một
kẻ tín đạo, một kẻ khâm phục thuyết tư
bản, một tên dâm loạn. Anh nhận anh đă
giết vợ anh, mặc dầu anh biết, và kẻ
hỏi cung chắc biết, vợ anh c̣n sống. Anh khai
rằng đă nhiều năm nay anh giữ liên lạc
với Goldstein và là hội viên của một tổ
chức ngầm bao gồm gần hết những người
anh quen biết. Thú nhận mọi sự và làm liên lụy
mọi người dễ hơn. Vả lại, nói cho cùng
mọi điều trên đúng cả. Thật sự anh
từng là kẻ thù của Đảng, và dưới
mắt Đảng không có sự khác biệt giữa tư
tưởng và hành động.
Anh
cũng có nhiều kư
ức khác loại. Chúng hiện trong óc anh một cách
rời rạc, tựa như những bức tranh bao quanh
bởi bóng đen.
Anh ở trong một xà
lim có thể sáng hoặc tối v́ anh không nh́n thấy ǵ
ngoài một đôi mắt. Gần tầm tay anh có một
thứ máy kêu tích tắc, đều đều, chậm
chạp. Đôi mắt đâm lớn và sáng hơn.
Bỗng anh bay bổng khỏi ghế, nhào vào đôi
mắt, và bị nuốt chửng.
Anh
bị chói buộc vào
một chiếc ghế bao quanh bởi mặt đồng
hồ, dưới ánh sáng chói. Một người khoác áo
trắng đọc số trên mặt đồng hồ. Có
tiếng giầy ống nện bên ngoài. Cánh cửa mở
bùng. Viên sĩ quan mặt sáp bước vào, đi theo
bởi hai tên lính canh.
"Pḥng 101," viên sĩ
quan nói.
Người đàn ông
khoác áo trắng không ngoảnh mặt lại. Hắn cũng
không nh́n Winston ; hắn chỉ nh́n đồng hồ.
Anh
lăn người trên
một hành lang vĩ đại, rộng một cây số,
đầy ánh sáng vàng huy hoàng, vừa cười vang
vừa thét rống lên những lời thú tội. Anh thú
nhận mọi sự, cả những điều anh
giữ kín được lúc bị tra tấn. Anh kể
lại trọn cuộc đời anh cho một cử
tọa đă biết nó rồi. Quanh anh có lính canh, các viên
hỏi cung khác, những người khoác áo trắng,
O'Brien, Julia, ông Charrington, mọi người đều cùng
lăn trên hành lang và cười thét. Một điều
ghê sợ nằm trong tương lai đă được
gác lại sao đó và đă không xảy ra. Mọi sự
tốt lành, không c̣n đau đớn, chi tiết cuối
trong cuộc đời anh đă được bày tỏ,
thông cảm và tha thứ.
Anh
ngồi phắt
dậy trên phản, gần như chắc nghe thấy
tiếng O'Brien. Qua hết cuộc tra khảo, anh có cảm
tưởng O'Brien ở ngay cạnh anh, đúng ngoài
tầm mắt anh, mặc dầu anh không bao giờ nh́n
thấy ông ta. Chính O'Brien chỉ huy mọi sự. Chính ông
ta cho lính canh tấn công anh và ngăn không cho chúng giết
anh. Chính ông ta quyết định khi nào anh phải thét lên
v́ đau đớn, khi nào cần tiêm thuốc vào cánh tay
anh. Chính ông ta đặt câu hỏi và hướng câu
trả lời. Ông ta là kẻ tra tấn, là kẻ che
chở, là kẻ thẩm vấn, là kẻ bằng hữu.
Và có một lần -- Winston không nhớ khi đó anh đang
ngủ mê v́ thuốc hay ngủ b́nh thường, hay
cả khi ấy anh đă thức tỉnh -- có tiếng th́
thầm vào tai anh : "Chớ có lo, Winston ; tôi chăm
sóc anh. Đă bẩy năm nay tôi canh chừng anh. Nay
giờ quyết định đă điểm. Tôi sẽ
cứu anh. Tôi sẽ khiến anh hoàn thiện." Anh không
chắc đó là tiếng O'Brien ; nhưng đó đúng là
giọng đă nói với anh : "Chúng ta sẽ
gặp nhau nơi không có bóng tối ", trong giấc mơ
kia, bẩy năm về trước.
Anh
không nhớ một
sự kết thúc nào trong cuộc hỏi cung. Có một quăng
thời gian tối om, rồi xà lim hay căn pḥng hiện
tại cụ thể hóa dần quanh anh. Anh nằm gần
bẹt ngửa, không cử dộng được. Thân
thể anh bị túm xuống tại các điểm then
chốt. Ngay gáy anh cũng bị gh́ chặt sao đó.
O'Brien nghiêm nghị và hơi buồn bă nh́n xuống anh.
Mặt ông ta, trông từ dưới lên, coi sần sùi ṃn
mỏi, với đôi mắt húp và nét nhăn nhíu từ
mũi tới cằm. Ông ta già hơn Winston tưởng ; có
lẽ bốn mươi tám hay năm mươi tuổi. Dưới
tay ông có một chiếc đồng hồ với đ̣n
bẩy ở trên và con số quanh mặt.
"Tôi có bảo anh
rằng nếu chúng ta gặp lại nhau, đó sẽ là
ở nơi đây," O'Brien nói.
"Phải," Winston
đáp.
Không đợi một
dấu báo hiệu nào trừ một cử động
nhẹ nơi tay O'Brien, một làn sóng đau đớn
truyền khắp người anh. Đó là một nỗi
đau ghê rợn, v́ anh không thấy ǵ xảy ra, và anh có
cảm tưởng như đang phải chịu tử thương.
Anh không biết thương tích có thực sự hay
chỉ là hiệu ứng của điện ; nhưng cơ
thể anh bị vặn vẹo mất h́nh thù, các khớp
người anh bị chậm răi xé lẻ. Mặc dầu
cơn đau làm anh toát mồ hôi trán, ghê nhất là
nỗi e sợ cột sống sắp gẫy đến nơi.
Anh nghiến răng thở mạnh qua mũi, cố im
tiếng càng lâu càng hay.
"Anh sợ chốc
nữa sẽ có ǵ gẫy," O'Brien vừa nói vừa nh́n
vào mắt anh. "Nỗi e sợ chính của anh đặt
nơi cột sống. Anh có ấn tượng rành
mạch về xương sống găy đứt với
tủy chảy giọt ra ngoài. Anh đang nghĩ thế,
phải không, Winston ?"
Winston
không trả
lời. O'Brien kéo đ̣n bẩy trên đồng hồ
về. Sóng đau đớn biến mất gần nhanh như
khi đến.
"Bốn mươi
đó," O'Brien nói. "Anh có thể thấy các con
số trên mặt đồng hồ này lên tới một
trăm. Suốt câu chuyện này, xin anh nhớ cho rằng tôi
nắm quyền bắt anh chịu đau đớn bất
cứ lúc nào và tới bất cứ độ nào tôi
muốn. Nếu anh nói dối hay tính thoái thác kiểu nào
chăng nữa, hay cả nếu anh thụt dưới
mức thông minh thường lệ của anh, anh sẽ khóc
v́ đau đớn ngay lập tức. Anh hiểu thế
không ?"
"Có," Winston nói.
Thái độ của
O'Brien ít nghiêm nghị hơn. Ông ta sắp kính lại
với vẻ đăm chiêu, và đi đi lại lại
một hai bước. Khi ông ta nói, giọng ông tử
tế và kiên nhẫn hơn. Ông ta có vẻ như một
thầy thuốc, một thầy giáo, ngay cả một giáo
sĩ, lo giải thích và thuyết phục hơn là
trừng phạt.
"Tôi mất công
với anh, Winston," ông ta nói, "v́ anh đáng công. Anh
thừa biết vấn đề của anh là ǵ. Anh
biết nó từ hàng năm nay, tuy anh chống chọi
sự hiểu biết đó. Anh bị loạn óc. Anh
mắc bệnh kém trí nhớ. Anh không nhớ được
sự kiện có thực và anh tin chắc anh nhớ
nhiều sự kiện khác không bao giờ xảy ra. May mà
bệnh anh chữa được. Anh không bao giờ
tự chữa ḿnh cho khỏi, v́ anh không muốn vậy.
Cần có một chút cố gắng nghị lực, nhưng
anh không sẵn sàng bỏ nó ra. Ngay bây giờ, tôi thừa
thấy, anh bám chặt vào bệnh t́nh với cảm tưởng
đó là một đức tính. Đây tôi lấy một
ví dụ. Hiện nay Đại Dương đánh nhau
với cường quốc nào ?"
"Khi tôi bị
bắt, Đại Dương đánh nhau với Đông
Á."
"Với Đông Á.
Đúng. Thế Đại Dương luôn luôn đánh nhau
với Đông Á, có phải không ?"
Winston
hít hơi. Anh
mở miệng để nói nhưng rồi không nói. Anh không
thể rời mắt khỏi mặt đồng hồ.
"Xin anh nói sự
thật, Winston. Sự thật của anh . Nói cho tôi
theo anh, anh nhớ ǵ."
"Tôi nhớ rằng
chỉ một tuần trước khi tôi bị bắt, chúng
ta không hề đánh nhau với Đông Á. Chúng ta đồng
minh với họ. Chiến tranh là chống Âu Á. Cuộc
chiến ấy kéo dài bốn năm. Trước đó --"
O'Brien đưa tay
chặn lời anh.
"Một ví dụ khác,"
ông ta nói. " Vài năm trước anh có một ảo tưởng
thật nghiêm trọng. Anh tin rằng ba người, ba
kẻ có thời là Đảng viên tên là Jones, Aaronson và
Rutherford -- những tên đă bị xử tử v́
phản bội và phá hoại sau khi thú tội hết
sức đầy đủ -- không phạm những
tội mà họ bị khép vào. Anh tin rằng anh đă trông
thấy cứ liệu không thể nhầm lẫn
được chứng tỏ những lời thú tội
của họ bị giả mạo. Có một tấm h́nh nào
đó anh có ảo giác thấy. Anh tin anh đă từng
cầm nó trong tay. Đó là một tấm h́nh đại
khái như thế này."
Một mẩu giấy báo
h́nh chữ nhật hiện giữa ngón tay O'Brien. Trong
khoảng năm giây nó nằm trong tầm thị giác
của Winston. Đó là một tấm h́nh, và không có
vấn đề về bản sắc của nó. Đó là
tấm h́nh. Đó là một bản khác của
tấm h́nh chụp Jones, AAronson và Rutherford tại hội
nghị Đảng ở Nữu Ước, mà anh may
mắn bắt được và vội tiêu hủy mười
một năm về trước. Nó ở trước
mắt anh có một lát rồi ra ngoài tầm mắt anh. Nhưng
anh đă thấy nó, không thể căi được, anh
đă thấy nó ! Anh hấp hối tuyệt vọng
cố gắng quặn ḿnh để giải thoát phần
nửa người trên. Không thể đụng đậy
về bất cứ phía nào quá một phân. Trong một lúc
anh quên cả mặt đồng hồ. Anh chỉ muốn
cầm tấm h́nh trong tay trở lại, hay ít nhất
ngắm nó.
"Nó có thật !"
anh kêu lên.
"Không," O'Brien nói.
Ông ta đi qua pḥng. Có
lỗ kư ức trong tường bên kia. O'Brien mở
nắp lưới lên. Không ai thấy, mẩu giấy
mỏng manh xoay theo luồng khí ấm, biến mất trong
một tóe lửa. O'Brien quay lưng về phía tường.
"Tro," ông ta nói.
"Mà tro không nhận được ra. Bụi. Tấm h́nh
không có thực. Nó không bao giờ có."
"Nhưng mà nó có
thực ! Nó có thực mà ! Nó có trong kư ức. Tôi
nhớ nó ! Ông nhớ nó !"
"Tôi không nhớ nó,"
O'Brien bảo.
Tim
Winston sụm
xuống. Đó là ư đôi. Anh có cảm tưởng
bất lực chết thôi. Nếu anh chắc O'Brien nói
dối, sự thể sẽ hầu như không quan
trọng. Nhưng rất có thể O'Brien đă quên
thật tấm h́nh. Và nếu vậy ông ta đă quên ông
ta chối không nhớ nó, rồi quên cả sự quên lăng
ấy. Làm sao biết chắc được đó không
phải là một tṛ gian trá đơn giản ? Có
lẽ sự phân loạn trí óc có thể xảy ra
thật : đó là ư nghĩ đánh bại anh.
O'Brien đăm chiêu nh́n
anh. Hơn bao giờ hết ông ta có vẻ như một
thầy giáo tốn công với một đứa trẻ
lầm lạc nhưng nhiều hứa hẹn.
"Có một khẩu
hiệu của Đảng liên quan đến sự
kiểm soát quá khứ," ông ta nói. "Xin anh nhắc
lại câu đó."
"Kẻ kiểm soát
quá khứ là kẻ kiềm chế tương lai :
kẻ kiềm tra hiện tại là kẻ kiểm soát quá
khứ," Winston vâng lời nhắc lại.
"Kẻ kiểm tra
hiện tại là kẻ kiểm soát quá khứ," O'Brien
vừa nói vừa gật gù chậm răi tán thành. "Theo
ư anh, Winston, quá khứ có thực sự hiện hữu không ?"
Lại nữa, cảm tưởng
bất lực trào xuống ḿnh Winston. Mắt anh lảo
đảo hướng về phía đồng hồ. Không
những anh không biết lời đáp sẽ cứu anh
khỏi đau là "có" hay "không", anh c̣n không
hiểu anh tin lời đáp nào đúng.
O'Brien
mỉm cười
nhẹ. "Anh không phải là một nhà siêu h́nh học
đâu, Winston," ông ta nói. "Cho tới lúc này anh chưa
bao giờ suy xét hiện hữu là ǵ. Để tôi tŕnh bày
rơ hơn. Quá khứ có hiện hữu một cách cụ
thể trong không gian không ? Ở đâu đó, có
chốn nào, có thế giới nào trong đó quá khứ
vẫn tồn tại hay không ?"
"Không."
"Thế quá khứ
ở đâu, nếu có chỗ cho quá khứ ?"
"Trong tài liệu. Nó
được viết lại."
"Trong tài liệu. Và --"
"Trong tâm. Trong trí
nhớ con người."
"Trong trí nhớ.
Giỏi đa. Chúng tôi, tức Đảng, kiểm soát
mọi tài liệu ; chúng tôi lại kiểm soảt
mọi trí nhớ. Như vậy là chúng tôi kiểm soát quá
khứ, có đúng không ?"
"Nhưng làm sao các
ông ngăn được dân chúng nhớ sự kiện ?"
Winston thốt kêu, nhất thời quên khuấy cái đồng
hồ. "Sự nhớ không tùy ư chí. Nó không lệ
thuộc cá nhân. Làm sao các ông kiểm soát được
trí nhớ ? Các ông đă không kiểm soát được
trí nhớ của tôi !"
Thái độ của
O'Brien nghiêm nghị trở lại. Ông ta đặt tay trên
đồng hồ.
"Ngược
lại," ông ta nói, " anh đă không kiểm soát
được nó. Đó là lư do khiến anh bị
đưa tới đây. Anh ở đây v́ anh thiếu nhún
nhường, thiếu kỷ luật bản thân. Anh đă
không chịu phục tùng là giá phải trả cho sự lành
mạnh. Anh thích là một kẻ khùng, một kẻ
biệt lập. Chỉ một tinh thần có kỷ
luật mới thấy được thực tế,
Winston ạ. Anh tin rằng thực tế là một cái ǵ
khách quan, ngoại trú, tự nó mà có. Anh c̣n tin rằng
bản chất của thực tế tự hiển nhiên.
Khi anh có ảo tưởng anh thấy điều ǵ, anh
cho rằng ai khác cũng cùng một nhận thức như
anh. Nhưng Winston này, tôi bảo cho anh biết, thực
tế không ở ngoài chúng ta. Thực tế nằm trong tâm
người, không ở đâu khác. Nó không ở trong tâm
cá nhân v́ cá nhân có thể nhầm lẫn, lại sớm
tiêu tán dù thế nào đi nữa : nó chỉ ở
trong tâm của Đảng, bởi Đảng tập
thể và bất tử. Bất cứ cái ǵ Đảng
cho là sự thật là sự thật. Không thể thấy
được thực tế ngoài cách nh́n qua mắt
của Đảng. Đó là điều anh phải học
lại, Winston ạ. Nó đ̣i hỏi một hành động
tự hủy, một sự cố gắng của ư chí. Trước
khi lành mạnh, anh phải tự hạ ḿnh."
Ông ngưng một
hồi, như để thấm lời ông vừa nói.
"Anh c̣n nhớ không,"
ông tiếp tục, "anh có viết trong nhật kư
của anh : "Tự do là tự do bảo hai cộng
hai là bốn ?"
"Có," Winston nói.
O'Brien
giơ tay trái lên,
mu hướng về phía Winston, ngón cái bị che và
bốn ngón kia ch́a ra.
"Tôi đang giơ
mấy ngón tay, Winston ?"
"Bốn."
"Nhưng nếu
Đảng bảo đó không không phải là bốn mà là
năm -- th́ có bao nhiêu ngón ?"
"Bốn."
Lời đáp dứt
trong tiếng hổn hển đau đớn. Kim đồng
hồ đă vụt lên số năm mươi nhăm.
Mồ hôi tủa khắp người Winston. Không khí hít vào
xé phổi anh và thoát ra ngoài giữa những tiếng rên
xiết không thể dằn nổi dù anh nghiến chặt
răng. O'Brien nh́n anh, bốn ngón tay vẫn duỗi. Ông ta
kéo đ̣n bẩy về. Làn này cơn đau chỉ hơi
dịu xuống thôi.
"Có mấy ngón tay,
Winston ?"
"Bốn."
Kim
nhẩy lên số sáu
mươi.
"Có mấy ngón tay,
Winston ?"
"Bốn ! Bốn !
Tôi nói ǵ khác được ? Bốn !"
Kim
chắc nhẩy lên
nữa, nhưng anh không nh́n thấy. Gương mặt
nặng nghiêm và bốn ngón tay choán đầy thị giác
anh. Mấy ngón tay sừng sững trước mắt anh
tựa như cột trụ, to lớn, mờ ảo, h́nh
như rung chuyển, nhưng có bốn thôi không thể
lầm được.
"Có mấy ngón tay,
Winston ?"
"Bốn ! Ngưng
lại ! Ngưng lại ! Sao ông có thể tiếp
tục được ? Bốn ! Bốn !"
"Có mấy ngón tay,
Winston ?"
"Năm ! Năm !
Năm !"
"Không, Winston, vô ích.
Anh nói dối. Anh vẫn nghĩ chỉ có bốn thôi. Có
mấy ngón nào ?"
"Bốn ! Năm !
Bốn ! Bao nhiêu cũng được, tùy ông. Chỉ
xin ngưng thôi, ngưng cơn đau lại !"
Đột nhiên anh đă
ngồi dậy với tay O'Brien quàng qua vai anh. Có lẽ anh
đă ngất đi mất vài giây. Dây buộc người
anh xuống đă được tháo ra. Anh cảm thấy
lạnh cóng, ḿnh run bần bật, răng nghiến kèn
kẹt, nước mắt chảy lăn xuống má. Trong
một lúc, anh bám vào O'Brien như một đứa bé,
được an ủi lạ lùng bởi cánh tay nặng
choàng vai anh. Anh có cảm tưởng O'Brien là người
che chở anh, dường như cơn đau từ ngoài
đến, từ một nguồn gốc khác, trong khi
O'Brien là kẻ cứu anh khỏi đau.
"Anh là một kẻ
học chậm, Winston à," O'Brien nhẹ nhàng nói.
"Làm sao khác
được ?" anh mếu máo. "Làm sao tôi
cản được tôi thấy những ǵ trước
mắt tôi ? Hai cộng hai là bốn."
"Thỉnh thoảng
thôi, Winston. Có khi nó lại là năm. Khi th́ nó là ba. Có lúc
đồng thời nó là cả ba, lẫn bốn, lẫn năm.
Anh phải cố gắng hơn. Trở thành lành mạnh
không phải dễ dàng."
Ông ta đặt Winston
nằm trên giường. Chân tay bị bó chặt trở
lại, nhưng cơn đau đă rút và sự run rẩy
đă ngưng, anh chỉ c̣n yếu lạnh. O'Brien
nhếch đầu ra hiệu cho người đàn ông khoác
áo trắng, suốt cuộc vẫn đứng yên. Người
khoác áo trắng cúi xuống, nh́n kỹ vào mắt Winston,
xem mạch anh, đặt tai trên ngực anh, khẽ đập
đây đó, rồi gật đầu với O'Brien.
"Lại nữa nào,"
O'Brien nói.
Cơn đau xuyên người
Winston. Mũi kim chắc chỉ bẩy mươi, bẩy mươi
nhăm. Lần này anh nhắm mắt. Anh biết mấy ngón
tay vẫn đó, vẫn có bốn. Chỉ có một điều
đáng kể là làm sao c̣n sống khi cơn quặn đau
chấm dứt. Anh đă hết lưu ư ḿnh khóc hay không.
Cơn đau dịu dần. Anh mở mắt ra. O'Brien đă
kéo đ̣n bẩy về.
"Có mấy ngón tay,
Winston ?"
"Bốn. Tôi cho là
bốn. Nếu có thể, tôi sẽ thấy năm. Tôi
cố thấy năm."
"Anh muốn ǵ :
thuyết phục tôi là anh thấy năm, hay thực
sự thấy năm ?"
"Thực sự
thấy năm."
"Lại nữa nào,"
O'Brien nói.
Có lẽ kim lên tới
tám mươi -- chín mươi. Winston không nhớ
được từng hồi tại sao cơn đau
trỗi lên. Sau mí mắt nhắm nghiền của anh,
một rừng ngón tay h́nh như chuyển động theo
một thứ vũ khúc, quấn ra quấn vào, ngón nọ
biến sau ngón kia, để rồi tái hiện. Anh cố
đếm chúng, không nhớ tại sao. Anh chỉ biết
không thể đếm được chúng, có thể
gọi là v́ một hằng vật bí mật ở
giữa năm và bốn. Cơn đau lại dứt. Khi
anh mở mắt ra, đó là để thấy ḿnh vẫn
nh́n cảnh trước. Muôn vàn ngón tay như cây rung
chuyển vẫn bay bổng khắp phía, bay qua bay lại.
Anh nhắm mắt trở lại.
"Tôi đang giơ
mấy ngón tay, Winston ?"
"Tôi không biết. Tôi
không biết. Ông sẽ giết tôi nếu ông c̣n làm
thế. Bốn, năm, sáu -- quả thực, tôi không
biết."
"Khá hơn trước,"
O'Brien nói.
Một mũi kim xiên vào
cánh tay Winston. Gần như đồng thời một
sức ấm an lạc khoan dịu lan khắp người
anh. Cơn đau đă gần bị quên. Anh mở mắt
thụ ơn ngước nh́n O'Brien. Trước gương
mặt nặng nề nhăn nheo, rất xấu mà cũng
thật thông minh, tim anh làm như đảo ngược.
Nếu đụng đậy được, anh đă
duỗi tay ra đặt trên cánh tay O'Brien. Anh chưa bao
giờ yêu qúy ông ta sâu đậm như lúc này, và đó
không phải chỉ v́ ông chặn lại cơn đau.
Cảm tưởng cũ, cho rằng rốt cuộc O'Brien
là bạn hay thù không quan hệ, đă tái hiện. O'Brien là
một người anh có thể nói chuyện với
được. Có lẽ con người không muốn
được yêu thương bằng được
hiểu. O'Brien đă tra tấn anh tới suưt nổi điên,
và chốc nữa, chắc chắn ông ta dám đưa anh
về cơi chết. Không sao. Có chiều mối liên hệ
giữa anh và ông ta thâm hơn t́nh bạn, họ là
một đôi tri kỷ : đâu đấy, mặc
dầu những lời thực tại không bao giờ
được thốt ra, có một nơi chốn trong
đó họ có thể gặp nhau và nói chuyện
được với nhau. O'Brien nh́n xuống anh với
một vẻ ra điều ông ta cũng cùng một ư nghĩ
như anh trong đầu. Khi ông lên tiếng, giọng ông
dễ dăi, chuyện tṛ.
"Anh có biết anh
ở đâu không, Winston ?" ông ta nói.
"Tôi không biết. Tôi
đoán được. Tại Bộ T́nh Yêu."
"Anh có biết anh
ở đây bao nhiêu lâu rồi không ?"
"Tôi không biết. Hàng
ngày, hàng tuần, hàng tháng -- tôi cho là hàng tháng
rồi."
"Theo như anh tưởng
th́ tại sao chúng tôi đưa người vào đây ?"
"Để bắt
họ khai tội."
"Không, không phải
v́ lư do đó. Anh thử nghĩ lại đi."
"Để trừng
phạt họ."
"Không phải !,"
O'Brien thốt lên. Giọng ông biến đổi khác thường,
mặt ông bỗng đâm vừa nghiêm nghị vừa linh
hoạt. "Không. Không phải chỉ để lấy
khẩu cung của các anh, không phải để trừng
phạt các anh. Có cần bảo anh tại sao chúng tôi
đem anh vào đây không ? Để chữa bệnh
anh ! Để khiến anh lành mạnh ! Anh có
hiểu không, Winston, không ai được chúng tôi
đưa vào đây mà không khỏi bệnh khi rời tay
chúng tôi. Chúng tôi không quan tâm đến những tội
ngớ ngẩn do anh phạm phải. Đảng không để
ư đến hành động công khai : chúng tôi chỉ
chú trọng đến tư tưởng. Chúng tôi không
loại kẻ thù không thôi, chúng tôi thay đổi họ.
Anh có hiểu tôi muốn nói ǵ không ?"
Ông ta cúi ḿnh trên
Winston. Mặt ông coi to tướng v́ gần kề, và
xấu xí tệ v́ được nh́n từ dưới lên.
Hơn nữa, nó coi bộ đầy vẻ kích thích,
đầy cường độ cuồng dại. Tim Winston
se trở lại. Nếu được anh đă chùn sâu vào
giường. Anh chắc O'Brien sắp v́ lên hứng mà
vặn đồng hồ. Tuy nhiên, đúng lúc đó O'Brien
quay người đi. Ông ta lên lên xuống xuống
một hai bước. Rồi ông bớt hăng hái hơn
tiếp tục.
"Điều trước
nhất anh phải hiểu là nơi đây không có sự
tuẫn đạo. Anh đă từng đọc về các
cuộc đàn áp đạo giáo trong quá khứ. Thời
Trung Cổ có Ṭa Án Dị Giáo. Đó là một biện pháp
sơ lậu. Nó được lập để trừ
tiệt dị giáo và kết cục nó lưu truyền
dị giáo. V́ cứ một kẻ dị giáo bị đốt
trên giàn thiêu là hàng ngh́n kẻ khác nổi dậy.
Tại sao vậy ? V́ Ṭa Án Dị Giáo giết kẻ
địch công khai và giết họ khi họ chưa
hối tội : thực ra, Ṭa giết họ v́ họ
không hối tội. Dân chúng chết v́ không muốn
bỏ tín ngưỡng thực thụ của ḿnh.
Đương nhiên toàn vinh dự thuộc về nạn
nhân và toàn ô nhục dành cho quan Ṭa Dị Giáo đốt
họ. Sau này, vào thế kỷ hai mươi, có những
thành phần được gọi là dân độc tài. Có
Đức Quốc Xă, có Cộng Sản Nga. Dân Nga truy
hại kẻ theo tà thuyết c̣n ác độc hơn Ṭa
Án Dị Giáo. Và họ tưởng đă học
được lỗi lầm của quá khứ ; ít
nhất th́ họ cũng biết không thể để cho
có kẻ tuẫn đạo. Trước khi bêu nạn nhân
ra ṭa án công cộng, họ ra sức hủy diệt
phẩm cách của những người ấy. Họ dùng
sự tra tấn và nỗi cô đơn để hành
hạ nạn nhân cho tới khi nạn nhân biến thành
đồ ti tiện đáng khinh, khai bất cứ điều
ǵ họ rỉ vào miệng, tự dổ tội lên đầu
ḿnh, tố cáo lẫn nhau để tự che chở, rên
la van cầu. Thế nhưng chỉ vài năm sau chuyện
cũ lại xảy ra. Kẻ chết trở thành kẻ
tuẫn đạo và sự mất phẩm giá của
họ bị quên lăng. Một lần nữa, tại sao
thế ? Thứ nhất v́ những lời khai của
nạn nhân thấy không thành thật và bị cưỡng
ép rơ ràng. Chúng tôi không phạm phải lỗi lầm này.
Mọi lời khai thốt ra tại đây đều
thật cả. Chúng tôi khiến chúng thành thật. Và trên
hết chúng tôi không cho phép kẻ chết đứng
dậy chống lại chúng tôi. Anh phải thôi nghĩ
rằng hậu thế sẽ trả thù cho anh, Winston
hỡi. Hậu thế sẽ không bao giờ biết đến
anh. Anh sẽ bị hất sạch khỏi ḍng lịch
sử. Chúng tôi sẽ biến anh thành khí và trút anh ra
quyển b́nh lưu. Anh sẽ không để lại ǵ, dù
một tên trong sổ sách, dù một kư ức trong óc người
sống. Anh sẽ bị tiêu tan trong quá khứ cũng như
trong tương lai. Anh sẽ không từng sống bao
giờ."
Vậy th́ tại sao c̣n
mất công tra tấn tôi ? Winston nhất thời cay
đắng nghĩ. O'Brien dừng bước như thể
Winston đă nói to lên ư nghĩ của ḿnh. Khuôn mặt to
lớn xấu xí của ông tiến gần lại, đôi
mắt khẽ nhíu.
"Anh đang nghĩ
rằng," ông bảo, "nếu chúng tôi định
tiểu hủy anh, khiến không ǵ anh nói hay làm mảy may
quan hệ, -- th́ chúng tôi phiền phức tra hỏi anh trước
làm chi ? Anh đang nghĩ thế phải không ?"
"Đúng," Winston
nói.
O'Brien
mỉm cười.
"Anh là vết nứt trong mẫu h́nh, Winston ạ. Anh là
một vết nhơ phải bị tẩy sạch. Tôi không
vừa mới bảo anh chúng tôi khác các nhà thẩm
vấn thời quá khứ đấy ư ? Chúng tôi không
hài ḷng với sự tuân mệnh tiêu cực, hay cả
với sự phục tùng đê hèn nhất. Khi cuối cùng
anh thuận theo chúng tôi, sự đầu hàng ấy
phải do anh tự ư chọn. Chúng tôi không tiêu diệt
kẻ tà giáo v́ hắn chống đối chúng tôi :
hắn c̣n chống đối chúng tôi th́ chúng tôi không
bao giờ diệt hắn. Chúng tôi cảm hóa hắn, chúng
tôi bắt lấy tâm trí hắn, chúng tôi cải tạo
hắn. Chúng tôi thiêu mọi ác ư và ảo tưởng
trong hắn ; chúng tôi khiến hắn về phe chúng tôi, không
phải theo vỏ miệng mà theo xác thực với cả
tâm trí. Chúng tôi biến hắn thành người của chúng
tôi trước khi thủ tiêu hắn. Chúng tôi không
thể chấp nhận có một tư tưởng sai
lầm hiện hữu đâu đó trên thế giới, dù
nó thầm kín bất lực đến đâu chăng
nữa. Chúng tôi không thể cho phép một tư tưởng
lệch lạc nào phát hiện, ngay cả vào lúc lâm chung.
Thời xưa khi bước lên đoạn đầu
đài kẻ dị giáo vẫn là một tên dị giáo,
tuyên bố dị giáo của ḿnh, hớn hở trong đó.
Ngay nạn nhân của các cuộc thanh trừ bên Nga
vẫn mang theo ḷng đối nghịch khép kín trong óc khi bước
trên lối đi đợi đạn. Cái nhưng là chúng
tôi khiến trí óc lành mạnh trước khi cho nó nổ
tung. Giới luật của các chế độ chuyên
chế xưa là "Ngươi không được".
Giới luật của các chế độ độc tài
là "Ngươi phải". Giới luật của chúng
tôi là "Ngươi là". Không bao giờ có ai
được chúng tôi đưa tới đây c̣n
trở ra chống đối chúng tôi. Ai cũng được
tẩy sạch. Ngay cả ba tên phản trắc khốn
kiếp mà có thời anh tin là những kẻ vô tội --
Jones, Aaronson và Rutherford -- tận cùng cũng bị chúng tôi
bẻ gẫy. Chính tôi có dự cuộc thẩm vấn chúng.
Tôi trông thấy chúng dần dần xuống tinh thần, rên
rỉ, ḅ lê, khóc lóc -- và rốt cuộc làm thế không
phải v́ đau đớn hay sợ hăi, mà v́ sám
hối. Tới khi chúng tôi xong việc với chúng, chúng
chỉ c̣n là xác người. Không c̣n ǵ lưu trong chúng
ngoài ḷng phiền muộn về sự đă làm, và ḷng kính
yêu Bác. Thật cảm động khi thấy đến
độ nào chúng yêu Bác. Chúng lạy lục để
được chóng bị bắn, làm sao cho chúng chết
đương khi tinh thần chúng c̣n trong sạch."
Giọng ông đâm
gần như mơ màng. Sự kích thích, vẻ ṇng
nhiệt cuồng dại vẫn hiện trên khuôn mặt ông.
Ông ta không giả vờ, Winston nghĩ, ông ta không phải
là một kẻ đạo đức giả, ông ta tin tưởng
từng lời ông ta nói. Điều đè nặng ḷng anh
là ư thức trí tuệ ḿnh kém cỏi. Anh nh́n h́nh dáng
nặng nề mà đẹp mắt bước đi bước
lại ra vào qua thị giác anh. O'Brien là một người
lớn hơn anh về mọi mặt. Không một tư tưởng
nào mà anh đă có hay có thể có không được
O'Brien biết, xét và bác bỏ từ lâu. Trí óc của ông chứa đựng trí óc Winston. Nhưng trong trường
hợp đó làm sao đúng O'Brien điên khùng được ?
Chắc hẳn, chính anh, Winston, là người điên.
O'Brien dừng bước nh́n xuống anh. Giọng ông
đă nghiêm trở lại.
"Chớ có tưởng
rằng anh sẽ cứu được mạng anh, dù anh có
đầu hàng chúng tôi hoàn toàn thế nào chăng
nữa. Không kẻ nào đă từng lạc hướng
được tha bao giờ. Và dầu cho chúng tôi
quyết định để anh sống tới hạn
tự nhiên, anh cũng không bao giờ thoát ly. Sự ǵ
xảy ra với anh nơi đây c̣n đó măi măi. Anh hăy
hiểu trước như thế. Chúng tôi sẽ cán nát
anh tới mức anh không thể trở lại được
như cũ. Nhiều điều sẽ đến với
anh khiến anh không thể b́nh phục được dù
anh có sống cả ngàn năm nữa. Anh sẽ không bao
giờ có nổi trở lại t́nh cảm b́nh thường
của con người. Mọi sự sẽ chết trong
anh. Anh sẽ không bao giờ biết được trở
lại thế nào là t́nh yêu, t́nh bạn, sự ham
sống, sự vui cười, trí ṭ ṃ, hay ḷng trung
thực. Anh sẽ trống tuếch. Chúng tôi sẽ vắt
rỗng anh, và chúng tôi sẽ nhét chúng tôi đầy người
anh."
Ông ngưng nói và ra
hiệu cho người khoác áo trắng. Winston hiểu có
một bộ máy nặng đang được đẩy
tới sau đầu anh. O'Brien ngồi xuống cạnh giường,
khiến cho mắt ông gần ngang mặt Winston.
"Ba ngh́n," ông ta nói,
miệng hướng qua đầu Winston về phía người
khoác áo trắng.
Hai
miếng gối
nhỏ mềm, thấy hơi âm ẩm được
ấn vào thái dương Winston. Anh rùng ḿnh. Cơn đau
sắp đổ tới, một cơn đau khác loại.
O'Brien đặt một tay vỗ về, gần như
dịu dàng, lên tay anh.
"Lần này sẽ không
có tổn thương," ông ta nói. "Dính mắt nh́n
tôi."
Đồng thời có
sự nổ toang, hay cái ǵ tựa như sự bùng
nổ, mặc dầu không chắc có tiếng động.
Nhưng rơ ràng có một luồng ánh sáng chói. Winston không
bị thương, chỉ lả người đi. Tuy anh
đă nằm ngửa khi sự thể xảy ra, anh có
cảm giác lạ lùng đă bị đập xuống tư
thế đó. Một cú hăi hùng nhưng không đau đă
đánh bẹp anh. Thêm vào có ǵ xảy ra trong óc anh. Khi
mắt anh quay về tiêu điểm, anh nhớ lại anh là
ai, anh đang ở đâu, và nhận ra khuôn mặt nh́n
anh trừng trừng ; nhưng đâu đó có một quăng
trống lớn, như thể một mảnh óc anh bị
cắt tước đi.
"Sẽ không lâu
đâu," O'Brien nói. "Nh́n vào mắt tôi. Đại Dương
đánh nhau với nước nào ?"
Winston
nghĩ ngợi.
Anh biết Đại Dương là ǵ và biết chính anh
là một công dân Đại Dương. Anh cũng nhớ
Âu Á và Đông Á ; nhưng ai đánh nhau với ai th́ anh
chịu. Thực sự anh không biết có chiến tranh
nữa ḱa.
"Tôi không
nhớ."
"Đại Dương
đánh nhau với Đông Á. Anh có nhớ thế không ?"
"Có."
"Đại Dương
bao giờ cũng đánh nhau với Đông Á. Từ khi
anh bước vào đời, từ khi Đảng mới
thành lập, từ khi lịch sử bắt đầu,
chiến tranh đă tiếp tục không ngưng, vẫn
một cuộc chiến. Anh có nhớ thế không ?"
"Có."
"Mười một
năm về trước anh đặt ra huyền thoại
về ba người bị xử tử v́ tội phản
trắc. Anh quả quyết đă thấy một mảnh
giấy tỏ rằng họ vô tội. Không hề có
một mảnh giấy nào như vậy. Anh bịa đặt
ra nó, rồi sau anh đâm tin vào nó. Bây giờ anh nhớ cái
lúc đầu tiên anh bịa chuyện đó. Anh nhớ
chứ ?"
"Nhớ."
"Mới đây tôi có
ch́a ngón tay cho anh xem. Anh thấy năm ngón. Anh nhớ chăng ?"
"Có."
O'Brien
giơ các ngón tay
trái lên, để giấu ngón tay cái.
"Đây có năm ngón
tay. Anh có thấy năm ngón không ?"
"Có."
Và anh thấy cả năm
thật, thoáng qua thôi, trước khi cảnh tượng
trong óc anh thay đổi. Anh thấy năm ngón, không méo mó
chút nào. Rồi mọi sự b́nh thường trở
lại, và nỗi sợ hăi cũ, mối căm hờn và
trạng hoang mang ùn ập hồi quy. Nhưng chắc
chắn rơ ràng, đă có một lúc -- anh không biết bao lâu,
có lẽ ba mươi giây -- mỗi điều mới do
O'Brien gợi ư đă choán đầy một quăng trống
không và trở thành sự thực tuyệt đối, lúc
đó hai cộng hai dễ dàng thành ba cũng như thành năm
nếu cần. Ḷng tin đó đă tan biến trước
khi O'Brien hạ tay xuống ; nhưng dù anh không bắt
lại được nó, anh có thể nhớ lại nó,
như người ta nhớ một kinh nghiệm sắc bén
của quăng đời khi ḿnh thật ra là một con người
khác.
"Bây giờ anh
hiểu rằng dù thế nào đi nữa đó là
một sự có thể thực hiện được,"
O'Brien nói.
"Đúng," Winston
nói.
O'Brien đứng
dậy với vẻ hài ḷng. Bên trái anh Winston thấy người
khoác áo trắng bẻ một ống thuốc và kéo ṇng
thụt của một ống tiêm. O'Brien quay mặt lại
phía Winston mỉm cười. Gần với điệu
bộ cũ, ông chỉnh kính lại trên mũi.
"Anh có nhớ anh
viết trong nhật kư rằng tôi là bạn hay thù không
quan hệ, miễn tôi là một người hiểu anh và
nói chuyện được với anh không ?" ông
bảo. "Anh có lư. Tôi thích nói chuyện với anh. Tâm
trí anh kích thích tôi. Nó giống như chính tâm trí tôi, khác
một cái là anh không lành mạnh. Trước khi cuộc
thẩm vấn chấm dứt anh có thể hỏi tôi
một vài điều, nếu anh muốn."
"Bất cứ câu
hỏi ǵ cũng được ư ?"
"Bất cứ."
Ông ta thấy mắt Winston ngước về phía đồng
hồ. "Tắt máy rồi. Câu hỏi đầu tiên
của anh là ǵ ?"
"Các ông đă làm ǵ
Julia ?"
O'Brien
lại mỉm cười.
"Cô ta đă phản, anh, Winston ạ. Ngay lập tức
-- không một chút ngần ngại. Tôi ít thấy ai quay
về với chúng tôi nhanh như vậy. Anh khó ḷng
nhận ra cô ấy nếu gặp lại cô ta. Tất
cả óc chống đối, ḷng lừa dối, sự
điên rồ, trí dơ dáy của cô ta -- mọi sự
đă bị thiêu sạch. Đó là một sự cải
thuận hoàn hảo, một trường hợp giáo
khoa."
"Ông tra tấn nàng
ư ?"
O'Brien
lờ đi không
trả lời. "Câu hỏi sau," ông ta nói.
"Bác có thật không ?"
"Dĩ nhiên là có.
Đảng có thật. Bác là hiện thân của Đảng."
"Bác có hiện
hữu kiểu như tôi hiện hữu không ?"
"Anh không hiện
hữu," O'Brien nói.
Lại nữa cảm giác
bất lực tràn ngập anh. Anh biết, hay có thể
đoán, những lư lẽ chứng tỏ sự bất
hiện hữu của anh ; nhưng đó không có nghĩa lư
ǵ, chỉ là một sự chơi chữ. Câu "Anh không
hiện hữu" chẳng chứa đựng một
sự vô lư về mặt luận lư là ǵ ? Nhưng nói
ra có ích lợi ǵ ? Anh rợn óc khi nghĩ tới
những cứ luận điên khùng không bẻ lại
được mà O'Brien sẽ đưa ra để đập
anh.
"Tôi cho là tôi
hiện hữu," anh thều thào nói. "Tôi có ư
thức về hằng tính của tôi. Tôi đă được
sinh ra và tôi sẽ chết. Tôi có tay có chân. Tôi choán
một vị trí đặc biệt trong không gian. Không
một h́nh khối khác nào có thể đồng thời cùng
chiếm đóng chỗ với tôi. Bác có hiện hữu
theo nghĩa đó không ?"
"Điểm đó
không quan trọng. Bác có hiện hữu."
"Bác có bao giờ
chết không ?"
"Dĩ nhiên là không.
Bác chết thế nào được ? Câu hỏi
sau."
"Hội T́nh Thân có
thật không ?"
"Điều đó,
anh sẽ không bao giờ biết, Winston. Cho là chúng tôi
quyết định thả anh sau khi xong việc với anh,
và cho anh sống tới chín mươi tuổi đi, anh
vẫn không bao giờ biết được lời đáp
của câu hỏi đó là Có hay Không. Anh c̣n sống điều
đó c̣n là một điều bí ẩn không giải
đáp được trong trí anh."
Winston
nằm im. Ngực
anh phập phồng nhanh hơn một chút. Anh vẫn chưa
hỏi cái câu xuất hiện đầu tiên trong óc anh.
Anh phải hỏi điều đó, thế nhưng lưỡi
anh không thốt được ra lời. Có dấu thích thú
trên mặt O'Brien. Ngay cặp kính của ông cũng h́nh như
đượm một tia mỉ mai. Ông ta biết, Winston
bỗng nghĩ, ông ta biết ḿnh sắp hỏi ǵ. Nghĩ
vậy anh vụt lên tiếng.
"Trong Pḥng 101 có ǵ ?"
Sắc mặt O'Bien không
thay đổi. Ông ta xẵng giọng trả lời :
"Anh biết trong Pḥng
101 có ǵ, Winston. Ai cũng biết trong Pḥng 101 có ǵ."
Ông giơ một ngón
tay ra hiệu cho người khoác áo trắng. Hiển nhiên
cuộc thẩm vấn đă chấm dứt. Một mũi
kim xiên vào cánh tay Winston. Gần tức th́ anh ch́m trong
một giấc ngủ say sưa.