"Ḿnh có thể tới đây một lần nữa,"
Julia nói. "Thường th́ chỗ ẩn nào cũng dùng
được hai lần một cách an toàn. Nhưng không
được trở lại trước một, hai tháng,
dĩ nhiên."
Mới ngủ dậy
xong, nàng đổi thái độ liền. Nàng đâm lanh
lẹn, bận rộn, mặc quần áo vào người,
buộc thắt lưng đỏ quanh bụng, và bắt
đầu sắp xếp chi tiết cho chuyến về. Nhường
cho nàng việc này là lẽ tất nhiên. Rơ ràng nàng có cái
trí thông minh thực tế mà Winston thiếu, cùng một
sự thông thuộc chốn quê quanh London góp nhặt sau vô
số cuộc du hành tập thể. Con đường
về mà nàng chỉ cho anh khác hẳn con đường
anh mượn khi tới, và đưa anh đến
một trạm tàu hỏa khác. "Chớ bao giờ đi
với về cùng một lối," nàng nói như
thể phát biểu một nguyên lư đại cương.
Nàng sẽ rời bước trước, và Winston
phải đợi nửa tiếng nữa mới đi theo
nàng.
Nàng cho chàng biết
một nơi hai người có thể gặp nhau khi tan
sở, bốn chiều tối sau. Đó là một con
phố thuộc một khu nghèo, nơi có một phiên
chợ họp ngoài trời, thông thường đông
đảo và náo nhiệt. Nàng sẽ lảng vảng
giữa sạp hàng, giả vờ kiếm dây buộc
giầy hay chỉ khâu. Nếu nàng cho rằng không có ǵ
trở ngại, nàng sẽ xịt mũi khi chàng lại
gần ; nếu không chàng phải phớt lờ qua mặt
nàng. Nhưng nếu gặp may, giữa đám đông, hai
người có thể nói chuyện an toàn với nhau
chừng mười năm phút và sắp xếp một
bữa hẹn khác.
"Bây giờ em
phải đi," nàng nói sau khi chàng đă thuộc ḷng
điều nàng dặn." Em phải về tới nhà vào
mười chín giờ rưỡi. Em phải dành hai
tiếng cho Liên Đoàn Thanh Niên Chống Dục Tính,
phải phát truyền đơn hay chi khác cho chúng. Thế
có khốn không ? Anh phủi người cho em một chút
được không ? Em có cành khô nhỏ lẫn tóc không ?
Anh chắc chứ ? Thôi, chào anh, anh yêu, chào anh !"
Nàng ôm choàng lấy chàng,
hôn chàng như băo táp, rồi một lát sau nàng len lối
qua cây non và biến dạng trong rừng không tiếng
động. Đến giờ anh vẫn chưa biết tên
họ và địa chỉ nàng. Tuy sao, biết cũng
chẳng hơn ǵ, v́ không thể tưởng tượng
được rằng hai người có thể gặp
nhau trong nhà hay trao đổi thư từ với nhau.
Số là họ không bao
giờ trở lại chốn rừng thưa. Suốt tháng
năm, họ chỉ kiếm được một cơ
hội khác để thực sự ân ái. Chuyện
xảy ra tại một chỗ ẩn khác do Julia biết,
đó là tháp chuông một nhà thờ đổ nát tại
một vùng quê bị bỏ bom nguyên tử ba mươi năm
trước. Chỗ ẩn ấy tốt khi vào được
tới nơi, nhưng đạt tới đó rất nguy
hiểm. Ngoài ra họ chỉ gặp nhau trên đường
phố, mỗi chiều tối tại một nơi khác
nhau, và không bao giờ quá một nửa tiếng mỗi
lần. Ở ngoài đường, biết cách, thường
có thể nói chuyện được với nhau. Đương
lúc đưa ḿnh trên vỉa hè giữa đám đông, không
hẳn sát cánh nhau và không bao giờ nh́n vào mặt nhau,
họ đeo đuổi một câu chuyện lạ lùng, gián
đoạn, bật tắt như đèn pha, vụt im ĺm
khi có một bộ đồng phục của Đảng
lại gần hay ở kế cận một máy truyền h́nh,
rồi bắt lại giữa một câu vài phút sau,
rồi bị cắt ngang tới chỗ họ đă định
trước là phải rời nhau, để rồi
được tiếp tục gần như không cần mào
đầu ngày hẹn sau. Julia tỏ ra rất thạo
kiểu nói chuyện này, được nàng mệnh danh là
"nói chuyện từng đợt". Nàng cũng
giỏi lạ lùng lối nói không mấp môi. Chỉ có
một lần trong gần một tháng hẹn ḥ đêm hôm,
họ trao đổi được một nụ hôn.
Họ đang lặng lẽ theo một ngơ ngang (Julia không
bao giờ nói ǵ khi họ ra khỏi phố lớn),
bỗng bùng lên một tiếng nổ điếc tai, đất
văng tung, trời tối đặc, và Winston thấy ḿnh
nằm nghiêng, bầm sướt và khiếp sợ.
Hẳn một trái bom lửa đă đổ xuống
rất gần đây. Đột nhiên anh nhận ra khuôn
mặt Julia cách anh vài phân, tái mét, trắng bạch như
phấn. Đến môi nàng cũng trắng. Nàng chết
rồi ! Anh ôm nàng vào ḷng và thấy ḿnh hôn lên
một khuôn mặt ấm áp của người sống.
Nhưng môi anh chạm phải một chất phấn.
Mặt của hai người phủ đầy thạch
cao.
Có những chiều
tối họ tới nơi hẹn nhưng phải qua
mặt nhau không một dấu hiệu, v́ có đội
tuần tra ở ngay góc đường hay máy trực thăng
lượn trên đầu họ. Mà gặp nhau có kém nguy
hơn, họ cũng vẫn khó t́m ra th́ giờ để
ḥ hẹn. Winston làm việc sáu mươi tiếng một
tuần, Julia c̣n làm nhiều hơn nữa, và ngày nghỉ
của họ thay đổi tùy theo sự dồn dập
của công việc, không hay trùng nhau. Dù sao chăng nữa,
Julia ít khi có một chiều tối hoàn toàn nhàn rỗi. Nàng
dành nhiều th́ giờ phát sợ cho sự tham dự các
cuộc diễn văn hay biểu t́nh, cho sự phát văn
liệu cho Liên Đoàn Thanh Niên Chống Dục Tính, cho
sự sửa soạn cờ xí cho Tuần Lễ Hận Thù,
cho sự quyên tiền cho phong trào tiết kiệm, và cho
nhiều hoạt động đại loại. Làm vậy
có lợi, nàng nói, đó là một cách ngụy trang. Có
theo được qui tắc nhỏ, mới phá được
qui tắc lớn. Nàng c̣n xúi Winston đầu tư
một buổi chiều tối của anh bằng cách
nhận một việc phụ liên quan đến đạn
dược, được các Đảng viên sốt
sắng tham gia. Thành thử, mỗi tuần một tối,
Winston mất bốn tiếng chán ngắt ngồi vặn
liền vào nhau mấy mẩu kim khí nhỏ, chắc
hẳn là bộ phận của bom lửa, trong một xưởng
tồi tàn, thiếu ánh sáng, ầm tiếng búa đập
pha trộn inh tai với tiếng nhạc phát từ máy
truyền h́nh.
Khi
họ gặp nhau
tại tháp nhà thờ, những lỗ hổng trong câu
chuyện ngắt đoạn của họ được
bù lấp. Bữa ấy là một buổi chiều sáng chói.
Không khí trong căn pḥng vuông nhỏ trên chuông nóng hăm, hôi
x́ mùi cứt chim bồ câu. Họ ngồi nói chuyện hàng
giờ trên sàn gác bụi bậm, lát cành gỗ khô,
thỉnh thoảng một trong hai người đứng
dậy, liếc nh́n ra ngoài qua lỗ châu mai xem có ai
tới không.
Julia
lên hai mươi sáu
tuổi. Nàng sống trong một cư xá với ba mươi
cô gái khác ("Luôn luôn sặc mùi đàn bà ! Sao em ghét
đàn bà thế !" nàng chua miệng), và việc làm
của nàng, như chàng dự đoán, liên quan đến
máy soạn truyện tại Cục Truyện. Nàng thích công
việc của nàng, phần lớn gồm việc cho
chạy và tiếp liệu một máy điện mạnh
nhưng phức tạp. Nàng không "thông minh" nhưng
ưa dùng đến tay và thành thạo máy móc. Nàng có
thể tả cả tiến tŕnh việc soạn truyện,
từ chỉ thị tổng quát xuất phát từ Ủy
Ban Kế Hoạch đến bản sửa cuối cùng
của Toán Tái Biên. Nhưng nàng không để ư đến
sản phẩm hoàn bị. Nàng nói "không ưa đọc
mấy". Sách chỉ là một phẩm vật bắt
buộc phải sản xuất, cũng như thịt
muối hay dây giầy.
Nàng không có kỷ
niệm ǵ trước những năm sáu mươi, và người
duy nhất hay nói chuyện về thời trước Cách
Mạng mà nàng biết là một người ông mất tích
khi nàng lên tám. Hồi đi học nàng là đội trưởng
trong Đoàn Gián Điệp và làm thư kư ban cho Liên
Đoàn Thiếu Niên trước khi gia nhập Liên Đoàn
Thanh Niên Chống Dục Tính. Nàng luôn luôn được
coi là một phần tử ưu tú. Nàng c̣n được
chọn để làm việc trong Ban Khiêu Dâm (một
biểu hiện chắc chắn của tiếng tốt), là
một tiểu ban của Cục Truyện chuyên soạn dâm
thư rẻ tiền để cung cấp cho dân đen. Ban
ấy được những người làm việc trong
đó đặt tên là Chuồng Phân, nàng phê. Nàng làm
một năm nơi đó, giúp việc soạn những
tập sách nhỏ được đóng thành bộ có
nhan đề như Chuyện giật gân hay Một
đêm trong trường nữ sinh được thanh
niên dân đen vụng trộm mua, tưởng mua vậy là
hành động bất hợp pháp.
"Các sách đó ra sao ?"
Winston ṭ ṃ hỏi.
"Ồ, nhảm nhí
thảm hại. Chán ngắt à, thật đấy. Chỉ
có sáu cốt truyện, được đem pha trộn
quanh quẩn đôi chút. Dĩ nhiên em chỉ có phận
sự với kính vạn hoa thôi. Em không bao giờ có chân
trong Toán Tái Biên. Em không biết hành văn, cưng ạ
-- dù là văn cho thứ đó."
Anh
ngạc nhiên khi hay
rằng mọi nhân viên trong Ban Khiêu Dâm, trừ các trưởng
ban, đều là thiếu nữ. Theo lư thuyết, đàn
ông khó kiềm chế bản năng sinh dục hơn
đàn bà, cho nên dễ có nguy bị nhiễm uế
bởi những câu văn tục tĩu do họ sử
dụng.
"Ngay phụ nữ
đă có chồng, chúng cũng không muốn cho làm ở
đó," nàng nói thêm. "Con gái luôn luôn được
coi như trong trắng hơn. Thế nhưng ít nhất có
một đứa không vậy là em đây."
Nàng có chuyện dan díu
đầu tiên hồi mười sáu tuổi với
một Đảng viên sáu mươi tuổi sau đó
phải tự tử để khỏi bị bắt. "Thế
cũng hay," Julia nói, "nếu không thế nào chúng cũng
khiến hắn khai ra tên em". Kế sau nàng có nhiều
t́nh nhân khác. Đời sống theo nàng rất giản
dị. Ḿnh muốn hưởng đời ; "chúng",
đây chỉ Đảng, muốn ngăn ḿnh hưởng
; ḿnh ra sức phá lệ. Nàng có vẻ coi như
đương nhiên "chúng" phải muốn cướp
những thú vui của con người, cũng như con người
phải muốn tránh sao khỏi bị bắt. Nàng thù ghét
Đảng và thể hiện cái ghét đó bằng
những danh từ sống sượng nhất, nhưng nàng
không phê b́nh Đảng một cách tổng quát. Trừ
phi nó đụng tới đời sống cá nhân của
nàng, nàng không quan tâm đến chủ thuyết của
Đảng. Winston nhận thấy nàng không bao giờ dùng
danh từ Ngôn Mới ngoại trừ những chữ đă
được thông dụng. Nàng không hề nghe nói
tới Hội T́nh Thân và không tin vào sự hiện
hữu của nó. Nàng cho cuộc nổi loạn có tổ
chức nào chống Đảng cũng ngu xuẩn, v́ nó bó
buộc thất bại. Khôn là phải vừa phá lệ
vừa sống sót. Anh mơ hồ tự hỏi có bao nhiêu
người khác giống nàng trong thế hệ trẻ --
những người sống trong thế giới của Cách
Mạng, không biết ǵ hơn, chấp nhận Đảng
như một hiện tượng bất di bất dịch,
như trời, không nổi loạn chống uy quyền
của Đảng, chỉ đơn thuần thoát ly Đảng
như thỏ chuồn chó.
Họ không bàn tới
chuyện cưới nhau. Chuyện này quá xa vời, không
đáng nghĩ tới. Không một Ủy ban nào dám
chấp thuận cho hai người lấy nhau, ngay trong trường
hợp v́ lẽ nào đó, Katharine, vợ Winston, không c̣n vướng
chân anh.
"Vợ anh, chị
ấy như thế nào ?" Julia hỏi.
"Cô ta đầy
ư tốt, em có biết danh từ Ngôn Mới ấy không ?
Có nghĩa là chính thống tự nhiên, không thể có tư
tưởng xấu."
"Không, em không
biết danh từ đó, nhưng em biết mẫu người
ấy, quá biết."
Anh
bắt đầu
kể cho nàng nghe cuộc đời có vợ của anh, nhưng
lạ thay nàng dường như biết những đoạn
chính của câu chuyện. Làm như nàng là nhân chứng
hay người trong cuộc, nàng tả cho anh sự căng
thẳng ḿnh lại của Katharine mỗi khi anh đụng
tới chị ta, cách Katharine vẫn có vẻ hết
sức đẩy anh ra mặc dầu tay chị ôm chặt
lấy anh. Với Julia anh không ngại ngùng nói về
những chuyện đó : dù sao chăng nữa, Katharine
đă hết là một kỷ niệm đau đớn
từ lâu, chỉ c̣n là một kỷ niệm khó chịu.
"Anh có thể
chịu đựng được t́nh cảnh chừa duy
một điều," anh nói. Anh kể cho nàng cái nghi
thức lănh dục nhỏ mà Katharine bắt anh phải tuân
theo mỗi tuần. "Cô ta bảo thế là -- nhưng em
không bao giờ đoán được."
"Bổn phận
của chúng ta đối với Đảng," Julia nói
nhanh.
"Sao em biết ?"
"Em cũng đă
từng đi học, cưng ạ. Mỗi tháng một
lần nữ sinh trên mười sáu tuổi được
giảng về t́nh dục. Tại Phong Trào Thanh Niên cũng
vậy. Chúng nhồi sọ con người ta hàng năm
trời : Em dám bảo chúng thành công nhiều. Nhưng
dĩ nhiên khó mà chắc, v́ dân chúng đạo đức
giả chết đi ấy."
Nàng bắt đầu
nới rộng vấn đề. Với Julia, chuyện ǵ
cũng xoay về sinh hoạt dục t́nh cưa chính nàng.
Hễ dính dáng chút nào tới chuyện này, là nàng tỏ
ra rất sáng suốt. Khác với Winston, nàng nắm
được thâm ư của sự chặt chẽ về t́nh
dục của Đảng. Đó không phải chỉ v́
dục tính tạo ra một thế giới riêng biệt
ngoài ṿng kiểm soát của Đảng cần phải
bị hủy diệt nếu được. Điều
quan trọng hơn là sự thiếu thốn t́nh dục
đưa đến sự cuồng loạn, một
trạng thái được Đảng mong muốn v́
dễ được cải biến thành cơn sốt
chiến tranh hay ḷng tôn thờ kẻ lănh đạo. Nàng
giảng như sau :
"Khi ḿnh làm t́nh, ḿnh
dùng hết năng lực ; sau đó ḿnh cảm thấy
sung sướng chẳng màng ǵ tới khác. Chúng muốn ḿnh
lúc nào cũng phải sôi sục nghị lực. Các cái tṛ
đi lên đi xuống, vỗ tay vẫy cờ chỉ là
giới tính biến chua. Nếu ḿnh sung sướng trong ḷng,
ḿnh đâu cần tự kích thích với Bác, với
Kế hoạch ba năm, với hai phút Hận Thù hay
những tṛ chết thối khác của chúng ?"
Nhận xét này rất
đúng, anh nghĩ. Giữa ḷng trinh tiết và sự chính
thống chính trị có một mối quan hệ mật
thiết trực tiếp. V́ có cách nào giữ được
đúng cường độ cho ḷng sợ hăi, nỗi căm
thù cũng như trí cuồng tín mà Đảng đ̣i
hỏi nơi Đảng viên, ngoài cách khóa lại một
bản năng mạnh mẽ để rồi dùng nó làm
động lực ? Xung động t́nh dục nguy
hiểm đối với Đảng, nên Đảng xoay
chuyển nó theo hướng có lợi cho Đảng. Chúng
chơi tṛ tương tự với t́nh gia đ́nh. Gia
đ́nh thực ra không thể loại được,
vậy nên dân chúng được khuyến khích yêu thương
con cái, gần theo lối xưa. Mặt khác, con cái
được triệt để xúi dục chống
lại cha mẹ và dạy phải ŕnh ṃ và báo cáo
những sự trệch đường lối của cha
mẹ. Gia đ́nh đâm trở thành một chi nhánh
của Cảnh Sát Tư Tưởng. Đấy là một
mẹo làm cho ai cũng bị một lũ chỉ điểm
thân cận vây quanh đêm ngày.
Hốt nhiên, anh lại
nghĩ tới Katharine. Katharine chắc chắn đă tố
cáo anh với Cảnh Sát Tư Tưởng rồi, nếu
nàng không quá ngu xuẩn không ḍ ra tính bất chính
thống của các quan điểm của anh. Nhưng cái
khiến anh nhớ đến nàng lúc này là khí chiều nóng
nực làm trán anh đầm đ́a mồ hôi. Anh đem
kể cho Julia một chuyện xảy ra, hay đúng hơn
xuưt xảy ra, vào một buổi chiều hạ nực
nội khác, mười một năm về trước.
Lúc đó vào khoảng
ba bốn tháng sau khi anh và Katharine lấy nhau. Hai người
lạc đường nhân một chuyến du hành tập
thể đâu đó ở vùng Kent. Họ chỉ lẽo
đẽo theo sau những người khác có vài phút, nhưng
họ rẽ lầm lối và chốc sau thấy ḿnh
bị chặn ngang bởi ven một công trường đá
vôi cũ. Đó là một sườn đồi cao
chừng mười, hai mươi thước, lổm
chổm đá bên dưới. Không có ai để hỏi
đường. Khi hiểu rằng ḿnh lạc đường,
Katharine đâm ra bồn chồn khó chịu. Xa đám du hành
ồn ào dù chỉ một lát đủ làm cho nàng có
cảm tưởng ḿnh hành động xấu xa. Nàng
muốn quay nhanh trở lại con đường mới
theo rồi t́m lối theo hướng khác. Nhưng lúc
ấy Winston để ư thấy vài cụm trân châu
mọc trên khe vách đá dưới chân họ. Một
cụm có hai mầu, đỏ thắm và đỏ
gạch, h́nh như mọc trên cùng một rễ. Anh chưa
bao giờ thấy một chuyện như vậy trước
đây, nên gọi Katharine lại xem.
"Coi ḱa, Katharine !
Nh́n khóm hoa kia ! Cái cụm ở dưới chân ḿnh.
Em có thấy nó có hai mầu không ?"
Nàng đă quay đi
rồi, nhưng cũng miễn cưỡng trở lại
chốc lát. Nàng c̣n cúi mặt xuống vách đá để
nh́n vào chỗ anh chỉ. Anh đứng sau lưng nàng
một chút, tay đặt trên eo nàng để đỡ
cho nàng đứng thẳng. Lúc đó anh bỗng nhận
thấy sự hoàn toàn trơ chọi của hai người.
Không một sinh vật nào xung quanh, không một nhánh lá dao
động, không đến cả một con chim thức
giấc. Tại một chốn như thế này, mối
nguy có máy ghi âm rất nhỏ, mà có máy ghi âm chăng
nữa nó cũng chỉ ghi được tiếng động
thôi. Lúc đó vào giờ ngủ trưa nóng nhất.
Mặt trời cháy rực trên đầu họ, mồ hôi
đổ giọt trên mặt Winston. Và trong óc anh nảy ra
ư nghĩ...
"Sao anh không đẩy
mạnh chị ấy một cú ?" Julia nói. "Nếu
là anh th́ em đă làm thế rồi."
"Đúng, chắc em
đă làm vậy. Anh cũng thế, nếu anh giống như
anh bây giờ. Hay có thể anh cũng đă thế -- anh không
chắc nữa."
"Anh có tiếc đă
không làm vậy không ?"
"Có. Xét cho cùng, anh có
tiếc."
Họ đang ngồi
cạnh nhau trên sàn bụi bậm. Anh kéo nàng sát lại
gần anh hơn. Đầu nàng đặt trên vai anh, mùi
thơm của tóc nàng át hẳn mùi cứt chim bồ câu.
Nàng quá trẻ, anh nghĩ, nàng c̣n trông đợi nơi
đời sống, nàng không hiểu rằng đẩy
một chướng ngại nhân xuống vách đá không
giải quyết ǵ.
"Thật ra, làm hay không
làm vậy cũng như nhau," anh nói.
"Thế tại sao
anh tiếc không làm vậy ?"
"Chỉ v́ anh thích có
một hành động tích cực hơn tiêu cực. Trong
ván bài đời, ḿnh không thắng được. Có
những sự thất bại này hay hơn sự thất
bại khác, thế thôi."
Anh
cảm thấy vai nàng
nhún lên phản đối. Nàng luôn luôn nói ngược
anh khi anh nói vậy. Nàng không chấp nhận như
một định luật của tạo hóa sự cá nhân
bao giờ cũng thất bại. Có thể nói, nàng ư
thức nàng bị kết án, trước sau ǵ Cảnh Sát
Tư Tưởng cũng bắt giết nàng, nhưng trong
một phần tâm tư nàng nàng tin rằng sao đó, con
người có thể xây dựng được một
thế giới thầm kín để thỏa ḷng sống
trong đó. Chỉ cần có may mắn, mưu mô và
bạo dạn. Nàng không hiểu rằng hạnh phúc là
một thứ không hề có, sự đắc thắng duy
nhất nằm trong một tương lai xa xôi, rất lâu
sau khi ḿnh đă chết, khi ḿnh bắt đầu tuyên
chiến với Đảng nên coi ḿnh như một thây ma
là hơn.
"Chúng ta là kẻ
chết," anh nói.
"Chúng ta chưa
chết," Julia b́nh dị chữa.
"Chỉ thể xác
chúng ta c̣n thôi. Cho c̣n sáu tháng, một năm -- năm năm
nữa đi. Anh sợ chết. Em c̣n trẻ nên có lẽ
em c̣n sợ hơn anh. Dĩ nhiên chúng ta sẽ hết
sức đẩy lui cái chết. Nhưng làm thế
chẳng thay đổi ǵ mấy. Con người c̣n
giữ tính chất con người, cái chết với cái
sống như một."
"Ồ, bậy nào !
Mới đây anh ngủ với ai, với em hay một thây
ma ? Anh không vui sống sao ? Anh không thích cảm giác :
đây là tôi, đây là tay tôi, đây là chân tôi, tôi có
thật, tôi chắc nịch, tôi sống ! hay sao ?
Anh không thích thế này à ?"
Nàng xoay người
lại và áp ngực vào anh. Anh cảm thấy ngực nàng
chín chắc qua bộ áo liền quần của nàng. Thân h́nh
nàng h́nh như đổ ra một ít sức trẻ
mạnh vào người anh.
"Có, anh thích
chứ."
"Vậy th́ anh ngưng
nói chuyện chết chóc đi. Nghe này cưng, ḿnh
phải ấn định cuộc hẹn sau. Ḿnh có
thể trở lại chỗ trong rừng. Ḿnh để yên
chỗ ấy khá lâu rồi. Nhưng lần này anh phải
tới đó bằng lối khác. Em trù tính hết cho anh.
Anh lấy tàu -- nhưng coi, để em vẽ ra cho
anh."
Và theo tính thực
tiễn của nàng, nàng gạt bụi lại thành một
đống vuông, rồi với một cành khô nhỏ rút
từ ổ chim câu, nàng bắt đầu họa một
bản đồ trên sàn gác.